Σε κατακτούν από την πρώτη ματιά, σε κολακεύουν… Πίσω από τη λάμψη και την ευφυΐα τους όμως κρύβεται ο… εφιάλτης! Ενας άνθρωπος που δεν νιώθει ποτέ ενοχές ή τύψεις, που ζει για να χειραγωγεί και να κυριαρχεί. Μπορεί να είναι ο σύντροφος, ο προϊστάμενος, ο συνάδελφος ή ακόμη και ένας από τους γονείς σας.
Θα τον προσέξετε αμέσως! Είναι έξυπνος, γοητευτικός και ομιλητικός. Θα σας κερδίσει με τις φιλοφρονήσεις του, θα σας μαγνητίσει με το βλέμμα του, θα σας κάνει να αισθανθείτε το κέντρο του κόσμου. Αυτά βέβαια στην αρχή, γιατί γνωρίζοντάς τον καλύτερα θα ξεδιπλωθούν πλευρές του χαρακτήρα του που δεν πάει καν το μυαλό σας: Είναι ψυχρός, δεν ξεχνά ποτέ τις κακές στιγμές, είναι εκδικητικός, αδυνατεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων, συχνά φέρεται με σκληρότητα, όταν θυμώνει εξοργίζεται, παρουσιάζει τα πράγματα καταπώς τον βολεύουν, ακόμα και αν χρειαστεί να πει ψέματα, και βέβαια έχει μια καταπληκτική ικανότητα να χειραγωγεί ακόμα και τα πιο έξυπνα άτομα… Δυστυχώς δεν σας έτυχε το 10 το καλό, αλλά ένας βαθύτατα συμπλεγματικός άνθρωπος, που από τους ειδικούς χαρακτηρίζεται κοινωνιοπαθής.
Η κοινωνιοπάθεια είναι η πιο διαδεδομένη μορφή αντικοινωνικής διαταραχής της προσωπικότητας και αυτή που ξεγελά περισσότερο τους άλλους, αφού καλύπτεται από ένα πέπλο γοητείας και ευφυΐας. Πίσω από αυτό όμως βρίσκεται ένα μόνιμο μοτίβο αδιαφορίας και παραβίασης των δικαιωμάτων των άλλων ανθρώπων. Συνήθως εμφανίζεται νωρίς στην παιδική ηλικία, κορυφώνεται γύρω στα 15 και συνεχίζεται στην ενήλικη ζωή. Σύμφωνα με τον Αυστραλό ψυχολόγο John Clarke, είναι κυρίως γένους αρσενικού – τα 3/4 των πασχόντων είναι άντρες- ενώ εκτιμάται ότι στο γενικό πληθυσμό ένα στα 25 άτομα είναι κοινωνιοπαθής. Ο Robert Hare, Ph.D. ερευνητής εγκληματικής ψυχολογίας, αναφέρει ότι το 25% των φυλακισμένων (αντρών και γυναικών) πάσχει από τη διαταραχή αυτή, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι όλοι οι κοινωνιοπαθείς παρουσιάζουν εγκληματική συμπεριφορά. Οι περισσότεροι ζουν και δουλεύουν ανάμεσά μας, έχουν οικογένειες και παιδιά, θεωρούνται συμπαθητικοί και καλοί οικογενειάρχες και μόνο οι πολύ κοντινοί τους άνθρωποι γνωρίζουν πόσο σκληροί και αντικοινωνικοί είναι στην καθημερινότητά τους. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η dr Jane McGregor, λέκτορας στο Παν/μιο του Νότινγχαμ, στο βιβλίο της «The Empathy Trap: Understanding Antisocial Personalities»: «Οι κοινωνιοπαθείς είναι σαν χαμαιλέοντες που παραμονεύουν ελεύθεροι ανάμεσά μας. Δρουν με ύπουλο τρόπο και έτσι η διαταραχή τους μένει κρυμμένη για χρόνια. Έχουν μια επιφανειακή γοητεία, η οποία παρασύρει τους άλλους τόσο ώστε να μην μπορούν να διακρίνουν αμέσως τις πραγματικά άσχημες πλευρές της προσωπικότητάς τους».
Ο/η κοινωνιοπαθής μπορεί να βρίσκεται δίπλα μας, στο εργασιακό, φιλικό ή οικογενειακό περιβάλλον. Η σχέση μας μαζί του καταντά τοξική. Μας «αρρωσταίνει», μας μπερδεύει, μας κάνει να αμφισβητούμε τα ίδια μας τα λεγόμενα, τις σκέψεις, τα βιώματά μας. Έχει κυριαρχήσει σε σημείο να βλέπουμε, να σκεφτόμαστε και να ερμηνεύουμε τον κόσμο μέσα από αυτόν. «Μοιάζει σαν να υφίστασαι συνεχώς πλύση εγκεφάλου», λέει η dr McGregor. «Είναι εξαιρετικοί στο να αλλάζουν συζήτηση, να αντιστρέφουν τα δεδομένα, να εκλογικεύουν τις καταστάσεις και να τα εξηγούν όλα όπως τους βολεύει. Τελικά αρχίζεις να αμφιβάλλεις για τη διανοητική σου ικανότητα. Ζεις σε ένα συνεχές συναισθηματικό χάος, αγχωμένος, φοβισμένος, χωρίς να μπορείς να προβλέψεις το επόμενο ξέσπασμα της οργής του. Συχνά όσοι ζουν κοντά τους υποφέρουν από κατάθλιψη, αϋπνίες, διαταραχές άγχους αλλά και διάφορες ψυχοσωματικές ασθένειες, όπως κεφαλαλγίες, ημικρανίες, γαστρεντερικά προβλήματα, πόνους στην κοιλιά, στην πλάτη κ.ά. Η έκθεση ενός παιδιού σε έναν κοινωνιοπαθή και η αλληλεπίδρασή του με αυτόν μπορεί να αφήσει μόνιμες «ουλές» στην ψυχή του, ώστε ακόμη κι ως ενήλικας να μην εμπιστεύεται κανέναν και να διακατέχεται από άγχος στις κοινωνικές του συναναστροφές. Μπορεί ακόμη να υποφέρει από διάφορες ψυχοσωματικές ενοχλήσεις», επισημαίνει η dr McGregor.
Η σχέση μας με έναν κοινωνιοπαθή περνά συνήθως από τα εξής στάδια: εξιδανίκευση, υποτίμηση, απόρριψη. Στην αρχή θα είμαστε το επίκεντρο του κόσμου του, στη συνέχεια θα είναι συνεχώς επικριτικός, ώσπου τελικά, όταν πια βαρεθεί ή θεωρήσει ότι δεν μπορούμε να του προσφέρουμε κάτι άλλο, θα μας παρατήσει με μια απίστευτη ψυχρότητα. Φυσικά θέλει πάντα αυτός να ελέγχει τις καταστάσεις και αυτός και μόνο να μας απορρίψει. Αν φύγουμε πρώτοι, θα τρέξει πίσω μας, θα παρακαλέσει, θα κλάψει, θα δηλώσει μετανιωμένος και ότι όλα θα αλλάξουν, μέχρι να γυρίσουμε… Και σύντομα θα επιστρέψει στα συνηθισμένα του μοτίβα συμπεριφοράς, αυτά που μας έκαναν να θέλουμε να εξαφανιστούμε από τη ζωή του.
Τι πρέπει να κάνετε αν τελικά βρείτε το κουράγιο να τον εγκαταλείψετε:
Απομακρυνθείτε και απαγορεύστε του να έρθει ξανά σε επαφή μαζί σας, όποια δικαιολογία και αν προβάλει προκειμένου να συναντηθείτε. Αν χρειαστεί αλλάξτε αριθμό τηλεφώνου, μπλοκάρετέ τον στο facebook και στο twitter, σταματήστε να κάνετε παρέα με κοινούς φίλους.
Μην πιστέψετε ποτέ ότι θα αλλάξει, παρά τους όρκους και τις διαβεβαιώσεις του. Οι κοινωνιοπαθείς δεν μπορούν να μάθουν από τα λάθη τους.
Αποφύγετε να σκέφτεστε τα παλιά, να κοιτάζετε παλιές σας φωτογραφίες, να περνάτε έξω από το σπίτι του, να απαντάτε στα mails του. Αυτές οι συμπεριφορές είναι επικίνδυνες, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να επιστρέψετε.
Σκεφτείτε την ψυχοθεραπεία. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας θα μπορέσει να σας βοηθήσει αποτελεσματικά και ενδεχομένως να σας βοηθήσει να ανακτήσετε την αυτοπεποίθησή σας και την πίστη σας στους ανθρώπους.
Ποια είναι τα σημεία-κλειδιά στη συμπεριφορά κάποιου που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν; Σύμφωνα με τη λίστα των συμπτωμάτων, όπως τις έχει αποτυπώσει ο ψυχολόγος Robert Hare, ο κοινωνιοπαθής εμφανίζει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τα εξής χαρακτηριστικά:
Στο "Είμαι Μαμά!" όλοι έχουν λόγο! Θες να μοιραστείς μαζί μας μια εμπειρία σου; Να γράψεις κάποιο κείμενο σχετικό με την ειδικότητά σου; Είδες κάτι ενδιαφέρον που πιστεύεις ότι αξίζει να δημοσιεύσουμε; Επικοινώνησε μαζί μας στο eimaimama@gmail.com
Το χειροτερο ειναι να εχεις μισογυνη κοινωνιοπαθη πατερα που εχει βαλει στοχο της ζωης του να σε εξοντωσει με καθε τροπο και χειραγωγει απολυτως την αβουλη πληρωε υποταγμενη μητερα μου προς αυτην την κατευθυνση αναγκαχοντας την να καλυψει οσα απαραδεκτα κανει και μετατρεποντας και αυτη σε τερας. ΕΙΝΑΙ ΤΡΑΓΙΚΟ !!!!ΔΕΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ !!!!Ο,τι και να προσφερεις εισαι καταδικασμενη γιατι γεννηθηκες γιατι αναπνεεις. Και ανεθρεψε το γιο του και αδερφο μου με τον ιδιο τροπο και τα ιδια χαρακτηριστικα μετατρεποντας τον σε τερας. Καταδικαστηκαν και οι δυο τους για ασκηση ενδοοικογενειακης βιας σε εμενα και το 7χρονο τοτε παιδι μου. Δεν ξερω τι πρεπει να κανω για να ξεχασω οσα μας εχουν προκαλεσει....
Μου είχε τύχει τέτοια περίπτωση. Πόνεσε, αλλά έφυγα γιατί ήξερα πως θα ήταν για καλό
Πολυ ενδιαφέρον αυτα που λες και εχουν βάση , απλα σκέψου οτι σου ειναι δύσκολο να αποδεχτείς κατι που δεν έχεις βιώσει , κατι πέρα απο την σφαίρα της δικιας σου εμπειρίας και ειναι απόλυτα λογικό , απο την άλλην θέλεις να πιστεύεις οτι αν τα έχεις καλα με Τον εαυτό σου κ έχεις αυτοπεποίθηση κ εισαι δυναμική , τότε εισαι Ατρόμητος κ έχεις φτιάξει μια ασπίδα όλων των κακών .. Σου εύχομαι να τα καταφέρεις λοιπον κ σιγουρα θα σε γλιτώσει απο τους κλασικούς μαλακές που περιγράφεις , αλλα μην αμφισβητείς πράγματα γιατι δεν μπορείς να καταλάβεις .. Ας πούμε,μια βασική διαφορά ανάμεσα στους "αρχοντομαλακες" που έχεις κ όλοι εχουμε συναντήσει στην ζωή και στους κοικωνιοπαθεις ειναι οτι , στην πρώτη περιπτωςη θα ευθύνεσαι εσυ για την χειριστική ή αδιάφορη ή προσβλητική συμπεριφορά τους, γιατι ίσως δεν είδε να σέβεςαι τον εαυτό σ εσυ ο ίδιος λογω κάποιας ανεκτικής συμπεριφοράς κ να ένιωσε οτι δεν ειναι αναγκαίο να το κανει κ αυτος , ή οτι δεν αγαπάς αρκετά τον εαυτό σου γιατι εισαι ευχαριστημενη με την λίγη αγαπη που σ δίνει ή την λίγη σημασία ή την μηδαμινή προσπάθεια που χρειάστηκε να κανει για να σε κερδίσει και και και πολλά αλλα.. Εκεί που θέλω να καταλήξω ειναι οτι τους μαλακές τους αξίζαμε κάπου τους αφήσαμε να μας φερθούν έτσι , κάπως τους εμπνεύσαμε, ενώ με τους κοινωνιοπαθεις ποτέ δεν θα ξέρεις , ποτέ δεν θα παίζει ρόλο η δικιά σ συμπεριφορά για την διαμόρφωση της δίκης τους , όσο κ να αγαπάς τον εαυτό σου , που θεωρητικά ειναι το κύριο κριτήριο αν θα σε αγαπήσει ο αλλος , θα ειναι παρά πολυ δύσκολο να νιώσει πραγματική αγαπη για σένα κ θα τον κερδίσει το thrill της άλλης συμπεριφοράς που γράφει η κυρία στο άρθρο!!!
ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ. Υποκρινονται μονο, εως λυγισουν τον αλλο! Αυτη ειναι η διαφορα τους απο τους μη κοινωνιοπαθεις...
Ας καταθέσω κι εγώ την δεκάρα μου: Από χτες που διάβασα το πόστ της Ολίβιας, προσπαθώ να το καταλάβω. Εφόσον δεν είναι γονιδιακό το θέμα, που ακόμα κι αυτή η κουβέντα παίρνει πολύ "νερό", δεν μπορω να καταλάβω σε τι βοηθά η ύπαρξη της ταμπέλας"σοσιοπαθής" και "μακρυά! δεν αλλάζει", σε σχέση με τους υπόλοιπους "αρχοντομ@λ@κες" που έχουμε όλοι κατά καιρούς συναντήσει στην ζωή μας, Και ποιος έχει το σοσιοπαθιόμετρο δηλαδή; ΟΙ ψυχολόγοι; Και τι; Θα τους κάνουμε ένα ψυχοβγαλτικό τέστ για να ξέρουμε αν υπαρχει ελπίδα να συμβιώσουμε πριγκηπικά μαζί τους ή όχι; Νομίζω ότι ψάχνουμε για δικαιολογίες. Και δεν μας χρειάζονται. Δηλαδή εμένα δεν με καλύπτει να χαρακτηρίσω κάποιον σοσιοπαθή και να καθαρίσω, ούτε να αισθάνομαι ανακούφιση που έφυγα μακρυά και γλύτωσα. (Αν έφυγα.... γιατί δυστυχώς κάποιοι είναι ακόμα εκεί και περιμένουν είτε ν' αλλάξει, είτε να ... ψοφήσει, είτε να πεθάνουν. Τράτζικ! Γιατί κακά τα ψέματα, το 99% όλων όσων έχουμε περάσει από σχέσεις που θεωρούμε "τοξικές" τα περισσότερα χαρακτηριστικά του σοσιοπαθή του πρώτου μισού της λίστας τα είχαν. Γι΄αυτό και γυρίσαμε και τους κοιτάξαμε και τους καναμε την μεγίστη των τιμών να υπάρξουμε μαζί τους ;) Τους χωρίσαμε και φτύνουμε τον κόρφο μας και γενικώς, για το δεύτερο μισό της λίστας. Θα το πω όπως το 'χω καταλάβει και δεν είναι δα και μεγάλη φιλοσοφία. Ο καθείς είναι αναλογα με την φτιαξα του, γιατί κακά τα ψέματα ο καθένας έχει και την φτιαξιά του εξού ακομα και τα αδερφια διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους ακομα κι αν μεγαλώνουν με τους ίδιους γονεις και στο ίδιο περιβάλλον. Αυτή η φτιαξα λοιπόν, με τις ανασφάλειες και τα δυνατά του σημεία προσελκύει κάποιους άλλους που κουβαλάνε τα δικά τους θέματα. Τώρα την ανάλυση για το πως πετυχαινει μια σχέση βαριεμαι και να την κανω, εχουν χυθεί και χύνονται τόνοι μελάνι κάθε μέρα και ο καθένας διαλέγει και την δικη του κοσμοθεωρία ;) Βασικά να καταλήξω, ένα άτομο που είναι ώριμο, δυνατό, με αυτοπεποίηθηση, που πατά γερά στα πόδια του, δεν ζητά τίποτα, είναι πλήρης αφ' εαυτού και γνωρίζει τον ευατό του δεν πρόκειται να την πατήσει γιατί όλες οι χειριστικές συμπεριφορές του σοσιοπαθή "αρχοντομ@λ@κα" πεφτουν στο κενό. Πόσα άτομα τέτοια ξέρετε;;; Αυτά που από την ζωή τους έχουν περάσει τέτοιοι αρχοντομ@λ@κες και εκαναν την αυτοκριτική τους, συνειδητοποιήσαν σε ένα βαθμό τι πηγε στραβά και αποφάσισαν να αλλάξουν. Από κει και περα, αν σε όλα τα παραπάνω, βάλεις και την παράμετρο της ανοιχτής καρδιάς, αγκαλιάς, αυτιού, μυαλού, ενσυναίσθησης, αποδοχής, μιας διεύρυνσης γενικότερα τότε μπορούμε να μιλάμε και για αγιοσύνη που φωτίζει με χρυσό φως τα πάντα στο διάβα της μετατρέποντας το κάρβουνο σε διαμάντι, σε περίπτωση που το κάρβουνο το επιλέξει. Αν δεν το επιλεξει, σεβόμαστε απόλυτα την επιλογή του γιατί δεν ζητάμε τίποτα απο αυτό, αφού γνωρίζουμε ότι τα έχουμε ήδη όλα και είτε του βάλουμε ταμπέλα σοσιοπαθής και "ώρα καλή στην πρύμνη σου κι αέρα στα πανιά σου", είτε "μείνε όπως είσαι μην αλλάξεις τίποτα, εγώ κι ετσι σ' αγαπάω" το ίδιο και το αυτό. Δηλαδή, στο πρώτο στάδιο που μαθαίνεις τον εαυτό σου θωρακίζεσαι, στο δεύτερο απλώνεσαι. Πόσους ανθρώπους τέτοιους του επόμενου σταδίου ξέρετε;; . . . Κι εγώ ακουστά τους έχω. Παίζει να έχω συναντήσει και κανα δυο. Αλλά είναι ωραία πρότυπα. Οπότε, ναι δεν αξίζει να συντηρούμε μια κατάσταση περιμένοντας ότι ο άλλος θα αλλάξει. Εμείς αλλάζουμε, μαθαίνουμε τον ευατό μας, ανακαλύπτουμε την δύναμη μας και γινόμαστε αυτάρκεις και δεν ζητάμε από τον άλλον να μας καλύψει κανένα κενό. Και οι ταμπέλες δεν ωφελούν σε τίποτα. Να φτιάξουμε τώρα ένα ποστάκι για τον "μαζόχα";
Πολύ ενδιαφέροντα όλα όσα έγραψες. Τα έχω σκεφτεί/συζητήσει άπειρες φορές. Απειρες όμως! Και ναι, συμφωνώ στα περισσότερα. Παρ' ολ' αυτά υπαρχει όντως μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων -γιατί όσο μοναδικοί και αν είμαστε, λίγο πολύ όλοι ανήκουμε σε μία ή περισσότερες κατηγορίες γενικών χαρακτηριστικών- αυτούς που εδώ χαρακτηρίζουμε κοινωνιοπαθείς που πώς να το πω... ακολουθούν εντελώς άλλη λογική, νόμους, κανόνες. Λίγο πολύ στη ζωή, τις σχέσεις, την καθημερινότητα, τα μοτίβα, οι επιλογές, οι συνέπειες κτλ επαναλαμβάνονται. Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί από τον μέσο άνθρωπο (στερούνται συναισθημάτων, ουαου! Εντελώς μη ανθρώπινο!) που απλά όποιος προσπαθήσει να τους καταλάβει/θεραπευσει/αλλαξει, πέφτει στο κενό. Είναι πολλοί και ναι είναι πολλοί από τους "αρχοντομαλάκες" που έγραψες (πόσο γέλασα). Βασανίζουν κόσμο και ειδικά ανθρώπους που έχουν μια εντονότερη τάση προς την ενσυναίσθηση... Ας μάθουμε τουλάχιστον ότι δεν αξίζει να προσπαθείς για δαύτους. Είναι τόσο χειριστικοί που απλά σου "ρουφάνε" ζωή... Όποιος το έχει ζήσει, ξέρει...
Μα ρε καρντασίνα, επειδή το 'χω ζήσει στο λέω. Το όλο θέμα ξεκινάει γιατί ζητάμε κάτι από αυτούς. Κι ας πούμε ότι είναι μόνο το να αλλάξουν. Δεν προσπαθούμε κανέναν να τον αλλαξουμε. Κανείς δεν αλλαζει αν δεν το επιλεξει. Σάμπως αλλάζουμε εμείς επειδή το θέλει ο άλλος; Επειδή το επιλέγουμε συνειδητά, αλλάζουμε, αν το κάνουμε για τους άλλους, αρρωσταίνουμε. Σημασία έχει ν' αλλαξουμε εμείς, επειδή έτσι επιλέξαμε (ξανα, μανά). Κι αυτό γίνεται μόνο γνωρίζοντας τον εαυτό μας. Ο καθένας με τον τρόπο πάλι που επιλέξει. Γνωρίζοντας τον εαυτό μας, ξεκινάμε να πατάμε στα πόδια μας, να νιώθουμε πλήρεις, σταματάμε να ζητάμε, θωρακιζόμαστε και δεν μας επηρεάζει ότι κι αν κάνουν οι άλλοι κι έτσι δεν μας "ρουφανε" σαν βρυκόλακες. Στο πιο διευρυμένο επίπεδο, του μύστη και σοφού που λέω εγώ υπερβάλλοντας, γιατί ακόμα με την πρώτη φάση της αυτογνωσίας παλεύω, τους αποδεχόμαστε κιόλας, δεν ψάχνουμε το πως και γιατί είναι, και αν είναι έτσι, οπότε δεν βάζουμε και ταμπέλες γιατί δεν ωφελούν σε κάτι, βλέπουμε την ενότητα που υπάρχει μεταξύ μας, λέμε ένα "ο καθείς και η πορεία του" και κατακτάμε την ευδαιμονία. Σ' αυτό, ρώτα τον κολλητό σου, ενδεχομένως τα ξέρει καλύτερα ;) Η παγίδα είναι απλά, να μην υπεραπασχολούμαστε με τον εαυτό μας, να ανταποκρινόμαστε στην ανάγκη γύρω μας. Χρειάζεται μια ισορροπία. Αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα. Κι εγώ την ψάχνω ακόμα. Καλή συνέχεια...
Ωραία τα λές! Μια φράση που μου αρέσει και νομίζω ταιριάζει στην περίπτωση. "Κανεις δεν μπορεί να σε αδικήσει περισσότερο απ'όσο αδικείς εσύ τον εαυτό σου".