Ψηλαφητοί λεμφαδένες | Ο παιδίατρος ξέρει πάντα τι φοβάται ο γονιός

29/05/2017

Η λεμφαδενοπάθεια είναι μια πάρα πολύ συχνή κατάσταση στα παιδιά, ιδιαίτερα σε αυτά της προσχολικής ηλικίας –εκεί δηλαδή που υπάρχουν και οι περισσότερες λοιμώξεις. Φυσικά, ο παιδίατρος καταλαβαίνει αμέσως πού πάει το μυαλό του γονέα, όταν του αναφέρεται από το γονιό αυτό το σημείο. Και λέμε «σημείο» τη λεμφαδενοπάθεια, επειδή δεν είναι πάθηση, αλλά ένα σημάδι/αποτέλεσμα μιας πάθησης.

γράφει ο Ιωάννης Κυριακίδης

Διευθυντής Παιδιατρικής 404 ΓΣΝ Λάρισας

Ο λαιμός κάθε παιδιού έχει περίπου 300 λεμφαδένες. Το λεμφικό σύστημα είναι ένα άγνωστο σχετικά σύστημα στο ευρύ κοινό, αλλά μοιάζει πολύ με το κυκλοφορικό, τα αγγεία δηλαδή –τις φλέβες και τις αρτηρίες μας. Σκεφτείτε ένα «παράλληλο» σύστημα με σωληνάκια δίπλα από τις φλέβες, όπου η λέμφος (ένα υπερδιήθημα του αίματός μας) ακολουθεί μια κεντρομόλο ροή προς την καρδιά, έχει βαλβίδες που ρυθμίζουν αυτή τη ροή και στο διάβα της περνά από τους λεμφαδένες, εκεί όπου θα ενεργοποιηθούν κύτταρα του ανοσοποιητικού μας και θα δοθούν στην κυκλοφορία ειδικά αντισώματα!

Φυσιολογικά οι λεμφαδένες δεν είναι ψηλαφητοί και η ανεύρεσή τους ορίζεται ως λεμφαδενοπάθεια.

Εδώ να τονίσουμε ότι:

Παθολογικός είναι ο λεμφαδένας με διάμετρο πάνω από 2 εκατοστά (το οποίο είναι μπόλικο, αν το δείτε σε χάρακα)

Λεμφαδένες με διάμετρο κάτω των 10 χιλιοστών (1 εκ) στο λαιμό και κάτω των 15 χιλιοστών (1,5 εκ) στην κοιλιά δε μας απασχολούν

Ένας διογκωμένος λεμφαδένας (πχ μετά από ίωση) κάνει περίπου 6 εβδομάδες μέχρι να γίνει μη ψηλαφητός. Εδώ καταλαβαίνουμε ότι αν έχουμε επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, τότε μπορεί να έχουμε ψηλαφητούς λεμφαδένες κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους του χρόνου –ιδιώς σε παιδιά που πηγαίνουν πρώτη φορά σχολείο.

Εάν πάρουμε 100 παιδιά και τα ψηλαφήσουμε προσεκτικά, 38– 45 θα έχουν ψηλαφητούς λεμφαδένες στο λαιμό

Το 90% των παιδιών 4–8 ετών θα εμφανίσει τουλάχιστον μια φορά μέσα στο χρόνο λεμφαδενοπάθεια

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ο ψηλαφητός λεμφαδένας είναι τυχαίο εύρημα και ανευρίσκεται στο μπάνιο του παιδιού

Λεμφαδενίτιδα ορίζεται η κατάσταση που έχουμε λεμφαδενοπάθεια (διόγκωση) μαζί με φλεγμονή στο λεμφαδένα και είναι παρόντα τα σημεία: έντονος εντοπισμένος πόνος, θερμότητα του δέρματος πάνω από το λεμφαδένα συγκριτικά με τις παρακείμενες και την αντίθετη πλευρά, ερυθρότητα πάνω από το λεμφαδένα, οίδημα στην περιοχή πέρα από το πρήξιμο του λεμφαδένα και απώλεια λειτουργικότητας (πολύ σκληρός και «καθηλωμένος» λεμφαδένας που δεν κινείται ή δε μπορεί να συμπιεστεί καθώς τον πιάνουμε με τα δάχτυλά μας).

Η ύπαρξη πυρετού θα πρέπει να αναφέρεται στον παιδίατρο, όπως και η νυχτερινή εφίδρωση, η ανορεξία και η απώλεια βάρους.

Η λεμφαδενοπάθεια στα νεογνά είναι πάντα παθολογική κι εκεί επιβάλλεται η επίσκεψη στο γιατρό.

Ο γονιός έχει πάντα στο μυαλό του κακό (συγγενείς κύστεις ή μάζες, κακοήθειες, εκδήλωση συστηματικού νοσήματος όπως τα αυτοάνοσα) και αυτό ίσως είναι ένα καλό, γιατί το παιδί εξετάζεται από τον παιδίατρο και εφησυχάζουν όλοι. Να τονίσουμε ότι η κακοήθεια είναι το εντελώς απίθανο σενάριο σε αυτήν την περίπτωση, μιας και οι περισσότερες περιπτώσεις σχετίζονται με λοιμώξεις και δη ιώσεις (όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση, η λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό CMV κ.α.) που περνάει το παιδί. Η οδοντική υγιεινή και τα “σιδεράκια” είναι ένα σημείο που θα πρέπει να προσέξουμε, αφού τα “συμβάντα” μέσα στο στόμα μας μπορούν να “μεταφραστούν” σε λεμφαδενοπάθεια στο λαιμό. Στις υπόλοιπες αιτίες αρκετά συχνές είναι οι αντιδράσεις σε δήγματα εντόμων, παρασιτώσεις, ακόμα και σε ψείρες. Από το ιστορικό του παιδιού και όταν δεν υπάρχει πρόσφατη λοίμωξη θα πρέπει επίσης να αναζητώνται: ταξίδια, επαφή με γάτες, γονείς κυνηγοί/ψαράδες/σφαγείς/χρήστες ναρκωτικών, βρώση ωμών κρεάτων, αν υπήρξε μετάγγιση του παιδιού, αν έχει κάνει σεξ χωρίς προφύλαξη, αν υπάρχει γνωστός στο περιβάλλον του παιδιού με φυματίωση, ακόμα κι αν φορέθηκαν καινούρια σκουλαρίκια.

Τέλος, υπάρχουν και φάρμακα/εμβόλια που σχετίζονται με λεμφαδενοπάθεια, όπως φαίνονται στην εικόνα, αλλά αυτό δεν αποτελεί ένδειξη διακοπής της θεραπείας, αφού υποχωρούν τα συμπτώματα με τη λήξη της αγωγής (Φ/Α).

lemfadenes

Συμπερασματικά, η λεμφαδενοπάθεια δεν πρέπει να τρομοκρατεί το γονιό, γιατί πρόκειται για μια φυσιολογική «άμυνα» του οργανισμού και είναι μια κατάσταση αρκετά συχνή στα παιδιά. Φυσικά, μια εξέταση στον παιδίατρο μπορεί να λύσει αρκετές απορίες, αλλά και να παραπέμψει το παιδί σε έναν πιο ειδικό έλεγχο, εφόσον αυτό απαιτείται.