Ο ογκολόγος Νταβίντ Καγιά : Να γίνει απαγορευτική η τιμή των τσιγάρων

Γνωρίζοντας τον τεράστιο αγώνα που καταβάλλει εδώ και τέσσερις δεκαετίες για την καταπολέμηση του καρκίνου, όταν πρωτοαντίκρισα τον Γάλλο ογκολόγο Νταβίντ Καγιά (David Khayiat), μου εκδηλώθηκε αυθόρμητα μια ειλικρινής ευχαριστία στο πρόσωπό του. Ολοι έχουμε χάσει αγαπημένους ανθρώπους, φίλους, συγγενείς, συναδέλφους, έχουμε βιώσει πόσο δύσκολο είναι για τον ασθενή και για τους οικείους του να σταθούν απέναντι στην απειλή του θανάτου ή και στον ίδιο τον θάνατο. Μόνο μας όπλο, ο επιστημονικός αγώνας φωτισμένων ανθρώπων σαν και αυτόν, για να βοηθήσουν όποιον πάσχει να παλέψει την ασθένεια ή να καταλήξει με όρους αξιοπρέπειας.

Ο Καγιά βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα προκειμένου να πάρει μέρος στον εορτασμό για τα 30 χρόνια του Συλλόγου «Ελπίδα» και βραβεύθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο για τη συνολική προσφορά του στην ιατρική επιστήμη. Αν και τα πρώτα του λόγια ήταν πως κάθε 20 χρόνια τα κρούσματα της ασθένειας διπλασιάζονται, λίγο πριν τον αποχαιρετήσω μου είπε: «Θα νικήσουμε τον καρκίνο ακόμα και αν χρειαστεί να βρούμε τόσα φάρμακα όσα και οι ασθενείς του». Ποιος είναι αυτός ο χαρισματικός Γαλλοτυνήσιος Εβραίος; Είναι εκείνος που κήρυξε στις αρχές του 2000 τον «πόλεμο κατά του καρκίνου» στη Γαλλία, επί προεδρίας Ζακ Σιράκ, ως σχέδιο εθνικής πλέον στρατηγικής, ενώ διοργάνωσε τη σύσκεψη κορυφής της UNESCO για την ασθένεια. Ηταν ο πρωτεργάτης της Χάρτας του Παρισιού, που προώθησε διεθνώς την αντίληψη ότι δεν πρέπει να καταπολεμάμε μόνον την ασθένεια αλλά και το στίγμα που φέρουν οι ασθενείς της στα μάτια της κοινωνίας. Ο Καγιά παραμένει επικεφαλής του ειδικού τμήματος για τον καρκίνο στο δημόσιο νοσοκομείο Πιτιέ Σαλπετριέ στο Παρίσι και είναι καθηγητής πανεπιστημίου.

Η οικογενειακή του ιστορία έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Γεννήθηκε στην Τυνησία το 1956, την οποία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει στα τέσσερά του χρόνια και να εγκατασταθεί στον γαλλικό Νότο με την οικογένειά του, που ήταν πολύ φτωχή. Σε μικρή ηλικία αρρώστησε σοβαρά, του έκαναν λάθος διάγνωση και θα πέθαινε αν δεν βρισκόταν ένας χαρισματικός γιατρός να τον σώσει. Τότε ορκίστηκε πως θα γίνει και εκείνος ιατρός. Ως φοιτητής Ιατρικής πια, βίωσε δεύτερο σοκ: η σύζυγος του καλύτερού του φίλου, ο οποίος ήταν ελληνικής καταγωγής, έπαθε μεταστατικό καρκίνο. Ο αγώνας της για επιβίωση τον συγκίνησε τόσο, που πήρε την απόφαση να γίνει ογκολόγος σε μια εποχή όπου η επιστήμη είχε ελάχιστα δεδομένα για την ασθένεια.

«Τη δεκαετία του ’70 οι γιατροί εξέταζαν καρκινοπαθείς με τα στηθοσκόπια. Δεν υπήρχαν μηχανήματα, αλλά ούτε και σχετική ειδικότητα. Αν, για παράδειγμα, είχες καρκίνο στο στήθος, σε έστελναν σε γυναικολόγο, αν είχες στον πνεύμονα, σε πνευμονολόγο. Δεν υπήρχε βιβλιογραφία, δεν υπήρχε τίποτα. Θυμάμαι ασθενείς να ουρλιάζουν από την απελπισία και από τον πόνο και να μην ξέρουμε πώς να τους βοηθήσουμε. Η πολιτική τότε ήταν να ακρωτηριάζουν οι γιατροί το μέρος του σώματος που είχε όγκο. Οι ακτινοθεραπείες ήταν σε αρχικό στάδιο, διέλυαν και κατέκαιγαν τους πάσχοντες. Σταδιακά δημιουργήθηκε η ειδικότητα σε χώρες όπως η Γαλλία που έκαναν πρωτοπόρο έρευνα και έτσι σταμάτησε και αυτό το μυστήριο γύρω από τον καρκίνο, πως είναι μια αρρώστια άτρωτη που πάντα σε σκοτώνει», υπογραμμίζει. «Χρειάστηκαν όμως πολλά χρόνια ώστε να σταματήσουμε να πολεμάμε το κορμί του ίδιου του ασθενή και να στραφούμε εναντίον της ασθένειας. Και αυτό έγινε διότι αρχίσαμε να ακούμε τους αρρώστους και να σεβόμαστε τα δικαιώματά τους».

Αλλαγή αντίληψης

Ο Καγιά λέει πως τα σωματικά και ψυχικά βάσανα που πέρασαν οι πάσχοντες τις δεκαετίες ’60 και ’70 έφεραν αλλαγή στην αντίληψη της θεραπείας. Μαζί βέβαια με την επιστημονική πρόοδο που διευκόλυνε τις στοχευμένες χειρουργικές και ακτινολογικές θεραπείες όχι σε όλους τους ασθενείς πια, αλλά σε κάποιους από αυτούς.

Επρόκειτο για μικρή επανάσταση, υποστηρίζει. «Κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα στην ανοσοθεραπεία», εξηγεί, «στην οποία ο ίδιος ο πάσχων γίνεται ο καλύτερος παράγοντας για την προσωπική του ίαση. Η προσπάθειά μας είναι να δώσουμε όλα τα όπλα και τα εφόδια στο ανοσοποιητικό του σύστημα, ώστε να καταστρέψει εκείνο τα καρκινικά κύτταρα. Αυτό είναι μια δεύτερη σπουδαία επανάσταση. Αν υποθέσουμε ότι γίνεται ένας πόλεμος στο σώμα κάθε καρκινοπαθούς, το κορμί του από σιωπηλός μάρτυρας που υφίστατο τις θεραπείες των ιατρών γίνεται ο πολεμιστής που μπορεί να βγάλει από τη μέση τον εχθρό».

Τι είναι αυτό που προκαλεί τον καρκίνο; Σύμφωνα με τον Καγιά υπάρχουν πολλές διαφορετικές αιτίες. Μία από τις κυρίαρχες είναι το κάπνισμα. Ο ίδιος είναι φανατικός οπαδός της θέσης πως πρέπει να τριπλασιαστεί η τιμή του πακέτου, να γίνει σχεδόν αποτρεπτικό να αγοράζεις καπνό, ενώ ταυτόχρονα να ελεγχθεί το παράνομο εμπόριο καπνικών. Δεν είναι πάντως εναντίον του ηλεκτρονικού τσιγάρου, το οποίο θεωρεί ότι έχει λιγότερες αρνητικές συνέπειες.

Αλλη μια αιτία είναι η κληρονομικότητα. Σταδιακά αναπτύσσονται κάποιες εξετάσεις που μπορούν να δώσουν σε υγιείς ανθρώπους την απάντηση αν κινδυνεύουν να αρρωστήσουν μια μέρα. Υπάρχει επίσης το θέμα της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, όσο πιο ηλικιωμένοι πεθαίνουμε, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να ασθενήσουμε. Ο Καγιά δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στη διατροφή ως παράγοντα για την εκδήλωση της νόσου. Πιστεύει ακράδαντα στην ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει πολλά τρόφιμα και όχι μερικές ομάδες εξ αυτών.

Τονίζει: «Αυτή η αντίληψη που έχει επικρατήσει στην Αμερική ότι πρέπει να τρώμε το Α ή το Β είναι βλακώδης. Μπορεί ένα τρόφιμο να είναι καλό για τον δικό μου οργανισμό και η αυξημένη ποσότητά του να με ευεργετεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ίδιο ισχύει και για εσάς. Συνεπώς αν τρώμε απ’ όλα, μειώνουμε το ρίσκο να βλάψουμε τον οργανισμό μας». Τεράστια έμφαση δίνει και στο να καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά της εποχής, καλλιεργημένα σε μικρή απόσταση από τον τόπο διαμονής μας.

Με αποχαιρέτησε βιαστικά. Κάποιοι Ελληνες ασθενείς του τον περίμεναν. Φεύγοντας μου είπε κάτι ακόμα: «Πιστεύω ακράδαντα ότι ο γιατρός πρέπει να είναι πρώτα από όλα καλός άνθρωπος. Αν εγώ δω τον άρρωστό μου σαν πορτοφόλι ή σαν δοκιμαστικό πεδίο για ένα νέο φάρμακο, αποκλείεται να τον βοηθήσω. Αν όμως τον δω σαν ένα πλάσμα που υποφέρει και πρέπει να σταθώ δίπλα του και να βρω την καλύτερη θεραπεία, και ο ίδιος ο άρρωστος θα τη δεχθεί πιο εύκολα και –πιστέψτε με– θα έχω καλύτερα αποτελέσματα».

Το άγχος και ο καρκίνος

Ποιος ο ρόλος του άγχους για την πρόκληση καρκίνου; «Οι μελέτες δείχνουν πως όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να διαχειριστούν το στρες τους, όταν βιώνουν τη μοναξιά, δεν μοιράζονται την αγωνία τους, δεν βρίσκουν νόημα στη ζωή τους, τότε αυξάνεται πολύ ο κίνδυνος», υπογραμμίζει ο Καγιά. Κάνει μια παύση και λέει: «Θα σας πω κάτι που μπορεί να σας σοκάρει. Εμείς σκεφτόμαστε ότι υπάρχει κάτι υπερβατικό στην οντότητα του ανθρώπινου όντος, επειδή αγαπά, ερωτεύεται, αναπαράγεται, δημιουργεί ενίοτε αριστουργήματα. Λάθος. Το ανθρώπινο ον είναι τα κύτταρά του. Στα κύτταρά μας φτάνουν τα συναισθήματά μας. Αν δώσουμε το μήνυμα στα κύτταρά μας πως “αυτό ήταν”, πως καταθέτουμε τα όπλα, τότε και εκείνα σταματούν να παράγουν τους φρουρούς που πολεμούν τα καρκινικά κύτταρα. Είναι σαν να θέλουν και τα ίδια να πεθάνουν». Η επόμενη ερώτηση ήταν αυτονόητη: Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου τα τελευταία δέκα χρόνια έχουμε περάσει τα πάνδεινα λόγω της οικονομικής κρίσης, τι να περιμένουμε; «Δεν είναι το άγχος από μόνο του που προκαλεί την ασθένεια. Είναι η παραίτηση. Ανθρωποι που έχουν ελπίδα και πείσμα είναι πιο θωρακισμένοι», μου λέει. Μου δίνει και ως παράδειγμα ότι σε ασθενείς του οι οποίοι δεν έχουν πλέον πολύ χρόνο μπροστά τους, αν τους βάλει να προσμένουν κάτι θετικό, αντέχουν και ζουν περισσότερο: «Μπορεί να περιμένουν να γεννήσει η κόρη τους, να αποφοιτήσει ο γιος τους, να συμβεί κάτι ευχάριστο στην οικογένεια. Μην υποτιμάτε ποτέ την ελπίδα, είναι το μεγαλύτερο φυλαχτό μας».

πηγή www.kathimerini.gr