Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής παραμυθιών για τα παιδιά

Τα παραμύθια απευθύνονται στα παιδιά, συμπορεύονται με τα ενδιαφέροντα τους και τα βοηθούν στην ομαλή ψυχοπνευματική ανάπτυξή τους με την ορθή ένταξη τους στο κοινωνικό σύνολο. Η παιδαγωγική σημασία των παραμυθιών είναι πολύ μεγάλη και γι΄αυτό αποτελούν πολύ σημαντικό μέσο αγωγής για τα παιδιά. Πρέπει, λοιπόν,  τα κριτήρια επιλογής των παραμυθιών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών.

Ποιά είναι τα κριτήρια επιλογής των παραμυθιών για παιδιά προσχολικής ηλικίας

• τα ενδιαφέροντα τους
• οι ανάγκες τους
• η ηλικία τους
• το πνευματικό τους επίπεδο
• η αναγνωστική τους ικανότητα
• το θέμα που πραγματεύονται τα παραμύθια
• οι ήρωες τους
• η μορφή και η εικονογράφηση του βιβλίου

  Το παραμύθι θα πρέπει:

• να είναι προσαρμοσμένο στον γλωσσικό-γνωσιακό πλούτο του παιδιού (οι εμπειρίες του παιδιού πριν την επαφή του  με το όποιο παραμύθι μπορεί να είναι από ελάχιστες έως πάρα πολλές).
• να ικανοποιεί την ανάγκη του για χαρά
• να είναι απλό, παραστατικό, εποπτικό
• να του καλλιεργεί ευγενικά συναισθήματα
• να προάγει την κοινωνικότητα και την συνεργασία (καταπολεμώντας τον εγωκεντρισμό της προσχολικής ηλικίας και προάγοντας την τάση για συμμετοχή και συνεργασία στην ομάδα)
• να καλλιεργεί την αγωνιστικότητα
• να βοηθάει το παιδί στην συνειδητοποίηση της ισότητας των ανθρώπων
• να ανταποκρίνεται στην βαθμίδα ψυχικής και πνευματικής ανάπτυξης του παιδιού.

Βασικό ρόλο στην επιλογή παραμυθιού παίζει η αισθητική, η ποιότητα του και σίγουρα να είναι κατάλληλο για παιδιά, εφόσον είναι λογοτεχνικό. Τα κριτήρια άρα πρέπει να είναι αισθητικά, ηθικά, παιδαγωγικά, έτσι ώστε να είναι κοντά στην ηλικία και στα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού.

Αναλόγως, βέβαια τα κριτήρια μεταβάλλονται και προσαρμόζονται στην εποχή, στο ιστορικό πλαίσιο, στην μορφή της εκάστοτε κοινωνίας, στις συνθήκες ζωής, αλλά και στα εκπαιδευτικά συστήματα και στους εκπαιδευτικούς στόχους.

Βία στα παραμύθια

Στις μέρες μας οι άνθρωποι συζητούν χωρίς έντονη λογοκρισία μπροστά στα παιδιά καθώς η ζωή πλέον είναι γεμάτη δράκους (βλαβερές ουσίες, βία, τρομοκρατία, οικολογική καταστροφή, πολέμους). Στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας, επομένως, οι βάρβαρες και ανατριχιαστικές σκηνές των παραμυθιών σίγουρα δεν έχουν το ίδιο αντίκτυπο στα παιδιά, όσο μια βίαιη σκηνή στην τηλεόραση. Άρα, θα ήταν προτιμότερο να διαβαστεί στο παιδί ένα παραμύθι, ακόμα κι αν περιέχει μια «βίαιη» σκηνή, παρά να δει μια αντίστοιχη στην τηλεοπτική πραγματικότητα.

Προτεινόμενα παραμύθια για παιδιά προσχολικής ηλικίας

• Πρωταγωνιστές με ζώα ή οικεία πράγματα.
• Παραμύθια με αστείες ιστορίες.
• Παραμύθια επαναληπτικά ή κλιμακωτά.
• Παραμύθια με νεράιδες.
• Ιστορίες από τον κόσμο της μυθολογίας.
• Μύθους, θρύλους, παραδόσεις(εθνικές, τοπικές, θρησκευτικές κ.ά.).
• Μύθοι για τα ζώα και τα φυτά.
• Μύθοι του Αισώπου.
• Παραμύθια με προσωποποιήσεις φυσικών φαινομένων.

Προτεινόμενα παραμύθια για μεγαλύτερα παιδιά

• Παραμύθια με ήρωες παιδιά και ζώα μαζί.
• Παραμύθια με  ενήλικες πρωταγωνιστές.
• Παραμύθια με νεράιδες.
• Παραμύθια μαγικά.
• Παραμύθια περιπετειακά-διηγηματικά.
• Χιουμοριστικές παραμυθιακές ιστορίες.
• Παραμύθια λαϊκότροπα.
• Παραμύθια διασκευασμένα.
• Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις.
• Ιστορίες από μυθολογία.
• Κλιμακωτά, αινιγματικά, θρησκευτικά.
• Λαϊκά παραμύθια άλλων χωρών.
• Παραμύθια Ελλήνων λογοτεχνών.
• Παραμύθια ξένων λογοτεχνών.

Πηγές από όπου θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε το υλικό αυτό είναι:

• Η λαϊκή λογοτεχνία (προφορική, γραπτή).
• Η επώνυμη λογοτεχνία ιδιαίτερα για παιδιά και νέους.
• Η ξένη λαϊκή λογοτεχνία.(γραπτή- μεταφρασμένη).
• Η ξένη επώνυμη λογοτεχνία ιδιαίτερα για παιδιά και νέους.

Πώς διαβάζουμε ή αφηγούμαστε παραμύθια στα παιδιά;

• Ζούμε τη χαρά, τον φόβο, την ανασφάλεια και τον ενθουσιασμό κάθε ήρωα, καλού ή κακού. Με την ταύτιση αυτή, τα ίδια συναισθήματα θα μεταδίδονται και στον ακροατή.
• Δεν χρειάζεται  να κραυγάζουμε.
• Στην περίπτωση που χρειαστεί να διαβάσουμε ένα παραμύθι από βιβλίο, φροντίζουμε έτσι ώστε η γλώσσα και τα νοήματα του να είναι πλούσια.
• Διαλέγουμε ειδικό χρόνο και τόπο. Μια γωνιά απόλυτα ήσυχη και μισοσκότεινη. Μια στιγμή της ημέρας ήρεμη. Καθιερώνουμε τον τόπο και τον χρόνο της αφήγησης ή της ανάγνωσης. Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά λατρεύουν την επανάληψη.
• Μετά την αφήγηση, σιωπούμε. Μόνο στη σιωπή μπορεί να δράσει το ίδιο το παραμύθι και τα σύμβολά του.

Επομένως, για μία επιτυχημένη αφήγηση στο σχολείο απαιτείται σωστή προετοιμασία πριν, κατά την διάρκεια και μετά την αφήγηση. Η αφήγηση αποτελεί τέχνη και η αφηγηματική τεχνική καλλιεργείται και μαθαίνεται, όπως άλλωστε και κάθε μορφή τέχνης. Είναι ανάγκη να γίνει συνείδηση στον εκπαιδευτικό ότι οφείλει να κατέχει αυτήν την τέχνη και την τεχνική της, αφού ψυχαγωγεί, μορφώνει και μέσω της αφήγησης επιτυγχάνει την δημιουργία ενός δίαυλου επικοινωνίας ανάμεσα στον πομπό και στον δέκτη.
Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία και την παραχώρηση της πτυχιακής εργασίας, τη  Δρ. Ελένη Καινούργιου, Επίκουρο Καθηγήτρια  του Τομέα Παιδαγωγικών του Τμήματος Προσχολικής Αγωγής  στο ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ και τις βρεφονηπιοκόμους, που εκπόνησαν την πτυχιακή εργασία, Γρηγοροπούλου Μαρία, Λούτσα Παναγιώτα, Κλιάφα Αλεξάνδρα, Μπαλκούρη Αναστασία, Χαραλαμπίδου Φωτεινή.
Αν έχεις επιχείρηση που παρέχει υπηρεσίες ή προϊόντα που σχετίζονται με την προσχολική εκπαίδευση και τη δημιουργική απασχόληση, μάθε περισσότερα πατώντας εδώ.

πηγή www.schooling.gr