Προβλήματα ύπνου στα παιδιά: Αντιμετώπιση-συμβουλές

Το παιδί σας μεγαλώνει και ακόμα δυσκολεύεται να κοιμηθεί; Δεν είναι το μόνο.  Οι δυσκολίες στον ύπνο είναι συχνό φαινόμενο, που συμβαίνει στο 35% των παιδιών. Πολλά παιδιά πηγαίνουν για ύπνο αργά ή σε άστατες ώρες και αντιστέκονται σθεναρά στις προσπάθειες των γονιών να τα κοιμίσουν νωρίτερα.

Ζητάνε επίμονα να δουν λίγο παραπάνω τηλεόραση ή να παίξουν ή να μείνουν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γονείς να γίνονται ευερέθιστοι και τα παιδιά να είναι κουρασμένα το πρωί. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα παιδί που ως τα πέντε του χρόνια δεν έχει ξεπεράσει το πρόβλημα αϋπνίας, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάσχει από διαταραχές ύπνου στην υπόλοιπη ζωή του.

Εάν βέβαια το πρόβλημα οφείλεται στην εφαρμογή λανθασμένων συμπεριφορών από την πλευρά των γονιών, τότε είναι πολύ πιθανό όταν αυτές διορθωθούν, το πρόβλημα να παρέλθει.

Διαχείριση και συμβουλές χρήζουν και άλλες δυσκολίες στον ύπνου όπως το να κοιμάται καλά το παιδί, αλλά τις λάθος ώρες, να ξυπνάει συχνά τις νύχτες, να κοιμάται μέχρι αργά το πρωί ή να βλέπει εφιάλτες. Τα καλά νέα είναι ότι από τη στιγμή που τέτοιες δυσκολίες αναγνωρίζονται, μπορούν να αντιστραφούν με την κατάλληλη καθοδήγηση και συνεργασία.

Αντιμετώπιση: Η εκπαίδευση στον ύπνο ή αλλιώς το πρόγραμμα του ύπνου είναι μία μέθοδος τροποποίησης των ανεπιθύμητων συμπεριφορών, που μπορούν να δυσχεραίνουν τις προσπάθειες της οικογένειας να βάλει το παιδί της για ύπνο.

Το πρόγραμμα ύπνου είναι εξατομικευμένο «κόβεται και ράβεται» στα μέτρα και τις ανάγκες κάθε παιδιού και της οικογένειάς του, αφού πρώτα συγκεντρωθούν οι απαραίτητες πληροφορίες από τους γονείς. Βοηθητικά είναι και τα ημερολόγια που συμπληρώνουν οι γονείς μέσα στην εβδομάδα και υποδεικνύουν με λεπτομέρεια τα σημεία που χρήζουν προσοχής και παρέμβασης. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι φυσικά να μάθει το παιδί πώς να κοιμάται μόνο του.

Βασικοί άξονες του προγράμματος.

• Συνέπεια ως προς τις ώρες ύπνου και έγερσης.
• Συνέπεια ως προς τις συνθήκες πριν από τον ύπνο.
• Συνεργασία, επιμονή και υπομονή των γονέων.
• Εκπαίδευση των γονέων και του παιδιού.

Γενικές οδηγίες: 

Τόσο οι γονείς όσο και το παιδί διευκολύνονται όταν υπάρχει ένα γνώριμο και χαλαρό κλίμα πριν από τον ύπνο. Δημιουργήστε μία βραδινή ρουτίνα που θα ακολουθείται, τόσο ως προς την ώρα, όσο και ως προς τη σειρά, μέχρι το παιδί να πέσει στο κρεβάτι του. Για πχ. να κάνει ένα χαλαρωτικό, ζεστό μπάνιο δέκα λεπτών, να βάζει τις πιτζάμες του, να ξαπλώνει. Με πολύ χαμηλό φωτισμό, χαμηλό τόνο φωνής του εξιστορείτε ένα παραμυθάκι ή/και νανούρισμα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί όχι μόνο να χαλαρώσει και να κοιμηθεί πιο γρήγορα, αλλά και να συνδέσει τον ύπνο με κάτι συγκεκριμένο και ευχάριστο.

Συμβουλές: 

• Από το απόγευμα και μετά καλό θα ήταν να μην καταναλώνονται τροφές που περιέχουν καφεΐνη όπως σοκολάτα, αναψυκτικά. Το τελευταίο γεύμα να είναι ελαφρύ και να έχει απόσταση από την ώρα του ύπνου. Ένα ζεστό γάλα πριν τον ύπνο βοηθά στη χαλάρωση του οργανισμού.
• Μην το αφήνετε να βλέπει τηλεόραση ή να παίζει βιντεοπαιχνίδια μέχρι να νυστάξει. Θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη ώρα για τέτοιες δραστηριότητες και φυσικά πριν από το πρόγραμμα του ύπνου.
• Διευκολύνετε το παιδί να συνδέσει τον ύπνο με ευχάριστα πράγματα, που μπορούν να παραμένουν μαζί του όλη τη νύχτα π.χ. αρκουδάκι.
• Αν το παιδί σας ζητήσει να μείνετε μαζί του μέχρι να κοιμηθεί κάντε το, μόνο που θα κάθεστε δίπλα του σε μία καρέκλα χωρίς να μιλάτε. Βγείτε από το δωμάτιο αμέσως μόλις κοιμηθεί.
• Αν σας φωνάξει μέσα στη νύχτα, πηγαίνετε το γρηγορότερο στο δωμάτιο του. Εάν δεν συμβαίνει κάτι αποχαιρετήστε το με μια φράση, πείτε του πχ.«είναι αργά καληνύχτα, σ΄αγαπώ, θα σε δω το πρωί» και επιστρέψτε αμέσως στο δωμάτιό σας.
• Αν σηκωθεί και έρθει στο δωμάτιό σας, αγκαλιάστε το, σηκωθείτε και επιστρέψτε μαζί του αμέσως στο δωμάτιο του, χωρίς να του μιλάτε. Βάλτε το στο κρεβάτι του και επαναλαμβάνοντας μια σύντομη φράση (όπως η παραπάνω) καθησυχάστε το και βγείτε.
• Μην αποκοιμίζετε το παιδί στο κρεβάτι σας με σκοπό να το μεταφέρετε μετά από λίγο στο δικό του.

Πιο συγκεκριμένες οδηγίες δίνονται στην οικογένεια, όταν τα προβλήματα ύπνου επιμένουν και παρότι κάποια από τα παραπάνω έχουν δοκιμαστεί, δεν έχουν επιφέρει το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα εντοπίζονται οι δυσκολίες και διαμορφώνονται ειδικές στρατηγικές ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού και των γονιών του.