Παιδί με τρόπους

Με αφορμή την σύλληψη «των τεσσάρων» έχει βουίξει το σύμπαν πια για το πώς (ή πόσο) μαθαίνουμε τρόπους στα παιδιά μας. Το επιχείρημα «αν οι μαμάδες τους τα πρόσεχαν δεν θα γινόντουσαν αναρχικοί» είναι από τις μεγαλύτερες μπούρδες που έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια.

Παιδί με τρόπους

γράφει η Μανίνα Ζουμπουλάκη

Με την ίδια λογική και ο μέσος υπουργός, αν η μαμά του του είχε μάθει τρόπους, δεν θα έκλεβε το υπουργείο και δεν θα έπαιρνε μίζες. Αρα για όλα τα στραβά της ελληνικής κοινωνίας μπορούμε να βάλουμε τις φωνές στις μαμάδες: αυτές φταίνε! Υπάρχει τάχαμου τρόπος να στεγανοποιήσεις το παιδί σου καθώς το μεγαλώνεις και να το ντρεσάρεις έτσι ώστε να μην κλέβει, να μην διαφθείρεται, να μην κάνει αναρχικές πράξεις ή πράξεις απελπισίας, να μην μπαίνει σε κόμματα που δεν εγκρίνεις, αν «ασχοληθείς αρκετά» το παιδί σου δεν θα έχει προβλήματα με το νόμο/τους άλλους ανθρώπους/τη ζωή γενικότερα… 

Γυρνάμε δηλαδή στο κλασσικό «η μαμά φταίει για όλα» που πιά έχω βαρεθεί να το ακούω. Και βασικά, σόρι αλλά δεν φταίει για όλα η μαμά: φταίει και η ρημάδα η τύχη, φταίει ο μπαμπάς, φταίει η κοινωνία ολόκληρη στο φινάλε που είναι σε άθλια κατάσταση διαφθοράς. Με έμαθε πχ η μαμά μου να μην απλώνω χέρι ποτέ σε ξένα πράγματα, και συζητούσαμε πρόσφατα με φίλη της οποίας η μαμά της έμαθε τα ίδια. Η φίλη δουλεύει σε ένα υπουργείο όπου όλοι απλώνουν χέρι και όλοι λαδώνονται, αισθάνεται φριχτά όταν συνειδητοποιεί ότι και η διπλανή της στο γραφείο από κάπου κλέβει, αλλά δεν λέει «αμάν κι αυτή η μαμά μου, κοίτα τι μου έμαθε! Να μην κλέβω ενώ όλοι κλέβουν!» Ούτε εγώ τα ρίχνω στη μαμά μου επειδή με λούζει κρύος ιδρώτας στην ιδέα και μόνον της παρανομίας (φαντάσου τι θα πάθαινα αν περνούσα στην πράξη…) Κι εδώ που τα λέμε, το «ου κλέψεις» δεν μας το φύτεψε μόνο η μαμά, το ακούσαμε  στο σχολείο, στο κατηχητικό (όσες πήγαμε), σε ομιλίες, από παππούδες και θείους, γενικά κυκλοφορούσε σε περασμένες δεκαετίες μέσα στις οικογένειες. Μη κοιτάτε που σήμερα είναι ντεμοντέ.

Στις οικογένειες που στήθηκαν από το ’80 και μετά, κυκλοφορούσαν περισσότερα πράγματα: η ιδέα της ελευθερίας, της ευθύνης των πράξεών σου, της ουτοπικής κοινωνίας, του καλύτερου αύριο, της στάσης απέναντι στο Σύστημα και στο Κατεστημένο… όπως και η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος και το θέατρο – πολλαπλά ερεθίσματα δηλαδή που πέρναγαν στα παιδιά από γονείς πού είχαν αλλάξει τουλάχιστον ένα πολιτικό κόμμα στη ζωή τους.

Οι μαμάδες πάντα προσπαθούν να διδάξουν στα παιδιά τους «τα σωστά πράγματα» και πάντα τους μαθαίνουν «τρόπους» – κι εγώ τα ίδια κάνω με τα παιδιά μου. Αλλά η ιδέα ότι το παιδί είναι γλάστρα και το ποτίζεις με πεποιθήσεις για να ανθίσει ένα συγκεκριμένο άνθος, είναι μπούρδα: θα ανθίσει με τον τρόπο που θέλει, όποτε θέλει, άσχετα με τις δικές σου πράξεις, δυστυχώς. Η αιτία και το αιτιατό δεν λειτουργεί εδώ, το να λατρεύεις το παιδί σου και να κάνεις τα πάντα γι αυτό δεν αποτελεί εγγύηση ότι μια μέρα θα γίνει μεγάλος επιστήμονας και θα βοηθήσει την ανθρωπότητα – ούτε καν ότι δεν θα μπλέξει με ντραγκς. Ολες λατρεύουμε τα παιδιά μας και κάνουμε τα πάντα γι αυτά. Φροντίζουμε να μην ξεφεύγουμε με «ακραία» (ξύλο, φωνές κλπ), να δίνουμε αγάπη και φροντίδα, να είμαστε απίκο όποτε μας χρειάζονται, να… κάνουμε ότι περνάει απ΄το χέρι μας τελοσπάντων.

Απλώς το παιδί…. Θα γίνει αυτό που θέλει να γίνει, αυτό που είναι να γίνει – ψάχνω έναν τρόπο να το πώ που να μην ακούγεται μοιρολατρικά, το παιδί θα γίνει ο ενήλικας που του αξίζει. Εσύ θα κάνεις ό,τι μπορείς σαν μαμά. Θα του πείς για τα ναρκωτικά και να μην πίνει πολύ, να μην παίρνει χάπια, να φοράει καπότες, να πλένεται, να προσέχει, να μην ξεχνάει το κασκόλ του. Να μην κλέβει, να μην κοροϊδεύει τον κόσμο, να μην κάνει παράτολμα πράγματα, να μην ριψοκινδυνεύει. Να τρώει καλά και να κοιμάται στις 12. Να μην παίρνει φάρμακα χωρίς λόγο και να καθαρίζει τα γυαλιά του. Θα τα πείς εκατό χιλιάδες φορές μέχρι το παιδί να γίνει 16-17, και μετά θα τα λές ακόμα, από κεκτημένη ταχύτητα, στο βρόντο. 

Γιατί το παιδί δεν θα σε ακούει πιά. Θα είναι καθ οδόν προς την ενηλικίωση, θα έχει φύγει από σένα, θα έχει ξεχάσει όλα όσα του έλεγες χρόνια τώρα και θα ακούει μόνο (1) το ξερό του το κεφάλι (2) τις παρέες και τις/τους γκόμενες/ους (3) τις εσωτερικές του ανάγκες – τις δικές του προσωπικές πεποιθήσεις….

Καθόλου δεν φταίνε οι μαμάδες των Τεσσάρων που τα παιδιά τους είναι αναρχικοί όπως δεν φταίει η μαμά του οποιουδήποτε πολιτικοποιημένου ανθρώπου επειδή (ο άνθρωπος) πολιτικοποιήθηκε. Το να είσαι αναρχικός είναι στάση ζωής και πολιτικής τοποθέτησης, δεν οφείλεται στο ότι σου έμαθε ή δεν σου έμαθε «τρόπους» η μαμά σου. Φαντάζομαι ούτε η μαμά του χειρότερου μπάτσου ήθελε να φτιάξει το αγοράκι της έναν μπάτσο χειρότερο από τους άλλους. Πως έγινε έτσι, ούτε που ξέρει (η μαμά).

Ασχετα από πολιτικές θέσεις, μου τη σπάει που όλα ρίχνονται στις μαμάδες με τόση ευκολία. Ότι ξεθάβουν παλιές συνεντεύξεις της Παυλίνας Νάσιουζικ τώρα, και ό,τι είχε πεί για το παιδί της πριν δέκα χρόνια μεταφράζεται με τα σημερινά δεδομένα – «τον έβαλε  το γιό της να διαβάσει Μάριο Χάκκα, γι αυτό έκανε αυτά που έκανε!», «δεν του έμαθε πειθαρχεία», «δεν τον ζόρισε αρκετά»…. Μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι και θέλω να φωνάξω, όχι «μα δεν έχετε δικά σας παιδιά;» (ώστε να δείτε τι φασούλια θα σας βγάλουν στα 17 τους) αλλά «δεν ήσασταν εσείς ποτέ 17, 18, 19 και 20 χρονών;»

Εγώ ήμουνα. Και δεν έκανα ότι μου είχε μάθει η μαμά μου αλλά ότι ερχόταν στο στραβό μου κεφάλι, ότι έκαναν οι φίλοι μου, ότι μου φαινόταν αντίθετο στο Κατεστημένο και επαναστατικό και πρωτότυπο. Θεωρούσα το Σύστημα σάπιο, πίστευα ότι εγώ μαζί με τους φίλους μου θα το αλλάζαμε, πίστευα ότι το μέλλον ήταν στα χέρια μας και ότι με επιμονή και ωραίες ιδέες όλα θα ήταν πολύ καλύτερα μία μέρα.

Το περίεργο είναι ότι ακόμα τα πιστεύω όλα αυτά. Και ότι η μαμά μου δεν έχει  καμία σχέση, αν κάποιος σκέφτεται να της πετάξει το μπαλάκι….

—

Το βιβλίο της Μανίνας Ζουμπουλάκη ”Ευτυχία“

κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος