Τα παιδιά παίζουν… (αν τα αφήσουμε ήσυχα!)

Μαγική στιγμή παιδικής ηλικίας: λες ‘δεν νοιώθω καλά, ας μη πάω σχολείο σήμερα’ και κάποιος σου απαντάει, ‘οκ΄! Θεϊκό. Κάθεσαι σπίτι και παίζεις, ή βγαίνεις έξω και παίζεις, πάντως – παίζεις. Που είναι το ζητούμενο, άπαξ και είσαι παιδί.

γράφει η Μανίνα Ζουμπουλάκη

Μέσα στο καλοκαίρι κάποια παιδάκια θα μάθουν ανάγνωση και γραφή, άλλα θα κάνουν αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά ή κινέζικα. Θα μπούνε σε προγράμματα εκμάθησης… του οτιδήποτε, «για να μην κάθονται». Βασικά για να μην παίζουν. Κι ας είναι 5-6 χρονών.

Κι ας είναι το καλοκαίρι πριν την πρώτη δημοτικού….

Ακούω τις μαμάδες να μιλάνε για τέτοια προγράμματα, λένε με περηφάνια πώς το δικό τους παιδί διαβάζει/γράφει/λύνει εξισώσεις ήδη. Είναι υπερβολικά έξυπνο, αποστηθίζει ολόκληρες λίστες, έχει φτάσει στους λογάριθμους, βλέπει παιδικές ταινίες στα αγγλικά χωρίς υπότιτλους. Ξέρει απέξω την προπαίδεια και το πάτερ ημών. Είναι τζήνιους.

Είναι ακριβώς το παιδί που δεν θα ήθελα ποτέ να είχα, ίσως επειδή δεν ήμουν ούτε εγώ τέτοιο παιδί. Ήμουν παιδί της ελληνικής επαρχίας (΄60ς-‘70ς μιλάμε…) άρα μεγάλωσα με αλάνες, κήπους, παραλίες, μικυμάους και πολλά εξωσχολικά βιβλία. Θυμάμαι πολύ καλά πώς είναι να παίζεις με άλλα παιδιά, ή μόνη σου έστω. Να μην έχεις υποχρεώσεις, εκκρεμότητες, πρόγραμμα και άγχος. Έτσι θέλω να μεγαλώνουν και τα παιδιά μου, με πολύ παιχνίδι και χωρίς άγχος.

Δεν τα καταφέρνω πάντα: όλο και κάποιο ποίημα πρέπει να μάθουν απέξω, ή κάποιες νότες, ή κάποια ξένη λέξη. Τα πηγαίνω στο ωδείο, αλλά πάμε πάντα καμιά ώρα πριν το μάθημα για να παίξουν στο πάρκο έξω από το ωδείο – η μουσική έχει συνδυαστεί με το παιχνίδι, όπως της πρέπει. Δεν με κόφτει αν έμαθαν πρώτα-πρώτα την αλφαβήτα ή τελευταία, ή καθόλου. Δεν με στεναχωρεί που ο μεγάλος είναι ανορθόγραφος και γράφει με greekglish – η γλώσσα της γενιάς του (13-25 χρονών) είναι τα greekglish, ίσως να στραφεί σε κάποιον τομέα που δεν προϋποθέτει ορθογραφία.

Μέχρι τώρα δηλαδή μου λένε «πρέπει να πιέζεις περισσότερο τα παιδιά σου» ή «δεν πίεσες αρκετά τον μεγάλο, γι’ αυτό είναι τόσο χαλαρουίτα». Αλλά ο ρόλος της μαμάς δεν είναι να πιέζει τα παιδιά της, είναι να παλεύει για να εξασφαλίζει την ευτυχία τους. Την ασφάλεια, ηρεμία και γενικότερη ευημερία τους – όσο περνάει απ΄το χέρι της. Η μαμά δεν είναι θεός, δεν μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά της από τα χτυπήματα της μοίρας. Μπορεί να τα στηρίξει, να στήσει ένα περιβάλλον αγάπης, τρυφερότητας και ασφάλειας έτσι ώστε τα παιδιά να αντέχουν. Το αν θα μάθουν ή όχι το οτιδήποτε, είναι άσχετο θέμα. Θα πιεστούν στο σχολείο, θα φορτωθούν μαθήματα, εργασίες, αποστηθίσεις και κατασκευές, θα χρειαστούν υποστήριξη από τη μαμά – του τύπου «έλα να τα κάνουμε παρέα», ή «θα μείνω εδώ όσο δουλεύεις»… ή ακόμα μερικές φορές, «οκ, και το μισό που έκανες ήταν μεγάλο κατόρθωμα, μπράβο!»

Είναι μεγάλη υπόθεση να αισθάνεται το παιδί ότι υπάρχει συνενοχή με έναν, ή στην καλύτερη με δύο γονιούς. Ότι κάποιος είναι μαζί του, στο πλευρό του, καταλαβαίνει και συμπάσχει. Αν δεν είναι ο γονιός αυτός ο κάποιος, το παιδί θα ψάξει αλλού για συνενοχή. Και… δεν είναι πάντα σούπερ αυτό, αλλά είναι μεγάλο θέμα και το αφήνω για άλλη φορά.

Το παιδί πρέπει, ΠΡΕΠΕΙ με κεφαλαία, να είναι χαλαρό και χαρούμενο, παιχνιδιάρικο, ζωηρό και με διάθεση – να παίξει. Πρέπει να μάθει τα βασικά: πώς τρώμε, πώς ντυνόμαστε, πως πλενόμαστε, πως μοιραζόμαστε και πώς φερόμαστε στους άλλους, όσο είναι μικρό. Μεγαλώνοντας θα μάθει ένα σωρό πράγματα μεταξύ των οποίων και γράμματα ή μαθηματικά ή ξένες γλώσσες ή σπορ, αλλά η ζωή δεν είναι αγώνας δρόμου. Το παιδί που μαθαίνει προπαίδεια στα 5 του δεν κερδίζει κάποιο βραβείο (και να κερδίσει, δεν αξίζει τον κόπο).

Το λέω σε σένα που είσαι μαμά με μικρά-μικρά παιδάκια: αποστασιοποιήσου ως μαμά για λίγο και κοίταξε το παιδί σου από μακριά. Παίζει αρκετά; Χαλαρώνει ενώ παίζει; Ή το κάνει αγχωμένα, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα, δέκα λεπτά πριν το μπάνιο το βράδυ; Μήπως να καταργήσεις το μπάνιο; Κανένα πιτσιρίκι δεν έπαθε τίποτα επειδή έμεινε άπλυτο ένα-δύο (και τρία, και τέσσερα) βράδια. Αυτό που θα θυμάται αργότερα δεν θα είναι το καθημερινό μπάνιο αλλά τα παιχνίδια με φίλους, με τα αδέρφια, με τη μαμά του, με τον εαυτό του… που είναι και το πιο σημαντικό.

Ρώτα και κανέναν παιδίατρο δηλαδή να στο επιβεβαιώσει: παιδί που δεν παίζει αρκετά, είναι μικρομέγαλο. Θα γίνει μεγαλο-μέγαλο, ενήλικας, κάποια στιγμή. Αλλά ΠΑΙΔΙ, δυστυχώς, δεν θα ξαναγίνει ποτέ…