Μήπως το παιδί μου έχει άγχος;

γράφει η Κρίστη Πόππη

Υποψήφια Διδάκτωρ

Παιδοψυχολόγος

www.kristipoppi.com

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και προσπαθούν να κατανοήσουν την θέση τους στον κόσμο μας είναι αναμενόμενο να εκδηλώσουν ποικίλες ανησυχίες ή και φοβίες. Το άγχος αποτελεί ένα μέρος της τυπικής ανάπτυξης ενός παιδιού. Για παράδειγμα, μπορεί τα παιδιά να αγχωθούν επειδή αρχίζουν σχολείο ή που θα σας αποχωριστούν, μπορεί να φοβούνται το σκοτάδι ή να τους τρομάζει ο Άγιος Βασίλης. Οι ανησυχίες βέβαια που γεννιούνται σε κάθε παιδί μπορεί να έχουν να κάνουν και με άλλα θέματα, όπως οτι μπορεί να το ξεχάσετε στο σχολείο ή οτι θα το κοροϊδέψουν τα άλλα παιδιά. Κάποια παιδιά μπορεί από την φύση τους να τείνουν να αγχώνοται περισσότερο, ενώ κάποια άλλα αποκτούν άγχη λόγω συγκεκριμένων γεγονότων.

Τί μορφές παίρνει το άγχος και πώς εκδηλώνεται στα μικρά παιδιά;

• Άγχος αποχωρισμού/ξαφνική προσκόλληση στον γονιό

Το άγχος αποχωρισμού συνήθως αποδυναμώνεται μετά τους 18 μήνες αλλά μπορεί να επανέλθει σε διάφορες περιστάσεις καθώς το παιδί αποκτάει δική του ταυτότητα σαν ξεχωριστή οντότητα. Ένα αγχωμένο παιδί μπορεί ξαφνικά να γίνει η σκιά σας και να σας ακολουθεί παντού.

• Κοινωνική φοβία

Κάποια παιδιά δυσκολεύονται να κοινωνικοποιηθούν περισσότερο από άλλα. Μάλιστα μπορεί να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια κοντά σε έναν ενήλικα και να ντρέπονται έντονα να αναμειχθούν σε παρέες συνομηλίκων.

• Σχολική άρνηση

Πολλά παιδιά αρνούνται να πάνε σχολείο και προφασίζονται διάφορες δικαιολογίες για να μείνουν σπίτι. Στην άρνηση αυτή μπορεί να οδηγεί το άγχος αποχωρισμού ή και κάτι που έγινε στο σχολείο και τους προκάλεσε ανασφάλεια.

• Φοβίες

Καθώς αναπτύσσεται η φαντασία των παιδιών μπορεί να γεννηθούν και φοβίες για φανταστικά πλάσματα, π.χ. τέρατα και φαντάσματα. Άλλες φοβίες που βλέπουμε συχνά μπορεί να σχετίζονται με την τουαλέτα ή με ζώα/έντομα ή με αρρώστιες/ θάνατο. Ακόμη, μπορεί το παιδί να έχει ακούσει κάτι που να το τρόμαξε και να διογκώθηκε στο μυαλό του ή να «κόλλησε» τη φοβία του φίλου/αδερφού του.

• Σωματικά συμπτώματα

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει και οργανικά ένα παιδί. Κάποια κοινά συμπτώματα είναι ο κοιλιακός πόνος και η ναυτία. Κάποια παιδιά εμφανίζουν συχνά και δυσκοιλιότητα.

• Ρουτίνα

Όπως γνωρίζετε, στα περισσότερα παιδιά αρέσει η ρουτίνα και προτιμάνε να είναι προετοιμασμένα σχετικά με το πρόγραμμα τους. Ένα αγχωμένο παιδί όμως μπορεί να αποδιοργανωθεί τελείως εαν η ρουτίνα του αλλάξει και γενικά δυσκολεύεται να διαχειριστεί τις αλλαγές.

• «Τελετουργίες»

Ένα αγχωμένο παιδί μπορεί να παρουσίασει έντονη τελετουργική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μπορεί να επιμένει να είναι κομμένο το φαγητό του με συγκεκριμένο τρόπο, ή να είναι τα αρκουδάκια τοποθετημένα με ακρίβεια σε ένα σημείο και να χρειάζεται να κάνετε κάποια πράγματα ξανά και ξανά μέχρι να τα πετύχετε ακριβώς όπως τα θέλει.

• Ύπνος

Πολλά παιδά που εκδηλώνουν άγχος μπορεί να δυσκολεύονται να κοιμηθούν μόνα ή μπορεί να ξυπνάνε συχνά μέσα στο βράδυ.
Τέλος, καλό είναι να έχουμε κατα νου οτι κάθε παιδί μπορεί να εκδηλώνει το άγχος του διαφορετικά, γιατί κάθε παιδί είναι μοναδικό. Αν ο γονιός παρατηρεί το παιδί του θα μπορέσει να αφουγκραστεί την ανησυχία του.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε;

• Μην υποτιμάτε την ανησυχία

Σίγουρα θέλετε να κάνετε όλες τις ανησυχίες του παιδιού σας να εξαφανιστούν. Καμιά φορά όμως αντί να πείτε «Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείς», μπορείτε απλά να δείξετε κατανόηση και να ρωτήσετε πώς αισθάνεται μέσα του. Εξηγήστε στο παιδί οτι το άγχος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που το αισθάνονται όλοι και οτι υπάρχουν τρόποι για να το διαχειριστεί κανείς.

• Αγκαλιά/Αναπνοές

Η αγκαλιά και το άγγιγμα μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί να χαλαρώσει. Θα μπορούσατε ακόμη να βρείτε ένα λούτρινο ζωάκι που θα τους άρεσε να αγκαλιάσουν και να τους βοηθήσετε να εξασκηθούν στις αναπνοές χαλάρωσης με αυτό. Το παιδί μπορεί να βάλει το κουκλάκι πάνω στην κοιλιά του ώστε να εξοικιωθεί με την σωστή τεχνική ρύθμισης της αναπνοής καθώς το βλέπει να πηγαίνει πάνω-κάτω.

• Παραμύθια/Παιχνίδι

Μέσα από παραμύθια που φτιάχνουμε με τα παιδιά τα βοηθάμε να ταυτιστούν με τους ήρωες και να εκφράσουν τα συναισθήματα τους. Μέσα από αυτά αφήνουμε τα παιδιά να μας καθοδηγήσουν και τους δίνουμε την ευκαιρία να μιλήσουν για κάτι που τα απασχολεί χωρίς να «εκτεθούν». Με αυτόν τον τρόπο βοηθάμε το παιδί να βρει και λύσεις σε όσα το προβληματίζουν. Ένας άλλος τρόπος είναι η εκδραμάτιση μέσα από το παιχνίδι.

• Δημιουργικός διάλογος

Καλό είναι να επικοινωνούμε με τα παιδιά μας και να μιλάμε για τις ανησυχίες τους. Τα οπτικά βοηθήματα συνήθως βοηθάνε τα παιδιά, οπότε θα μπορούσατε παράλληλα να ζωγραφίσετε τις ανησυχίες και μετά (αφού σας δώσει την έγκριση του το παιδί) να τσαλακώσει τα χαρτιά και να τα πετάξει μακριά.

[divider]

H Κρίστη Πόππη είναι παιδοψυχολόγος και υποψήφια Διδάκτωρ.

Διατηρεί το προσωπικό της γραφείο στην Θεσσαλονίκη και συντονίζει τις διαδραστικές ομάδες γονέων «Parents’ Talks»

www.kristipoppi.com