Χτίζοντας την αυτοπεποίθηση του παιδιού

γράφει η Κρίστη Πόππη

Υποψήφια Διδάκτωρ

Παιδοψυχολόγος

www.kristipoppi.com

Καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται, μεγαλώνουν και διαμορφώνεται η προσωπικότητα τους σταδιακά μαθαίνουν να αισθάνονται ασφάλεια ή ανασφάλεια. Η εσωτερική τους κατάσταση επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από τις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τα αδέρφια και τους άλλους. Ακόμη και ένα παιδί που τα πάει καλά στο σχολείο και έχει πολλούς φίλους μπορεί να αισθάνεται ανασφάλεια σε ένα βαθύτερο επίπεδο εαν νιώθει οτι δεν μπορεί να στηριχθεί στην μαμά ή στον μπαμπά. Παρομοίως, ένα παιδί που δείχνει ανασφαλές και πηγαίνει για παράδειγμα, στο δωμάτιο των γονιών του το βράδυ ή τους ψάχνει γενικώς, μπορεί να νιώθει ασφάλεια βαθιά μέσα του αν γνωρίζει οτι μπορεί να στηριχθεί στους γονείς του όποτε τους χρειαστεί. Μπορεί το συγκεκριμένο παιδί να αισθάνεται ελεύθερο να εκφράσει οτι τους χρειάζεται γιατί ξέρει οτι θα ανταποκριθούν. Κάποια παιδιά με χαμηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να αισθάνονται οτι δεν αξίζουν, να μην έχουν φίλους, να είναι ιδιαιτέρως αγχωμένα, παθητικά και συχνά δεν κατέχουν υγιή επιθετικότητα. Επιπλέον μπορεί να μην αποδέχονται το επιθετικό τους κομμάτι επειδή οι γονείς τους αρνούνται την ύπαρξη των επιθετικών συναισθημάτων. Κατά συνέπεια δεν έχει χώρο το παιδί να εκφράσει την επιθετικότητα του γιατί αισθάνεται ενοχικά για την ύπαρξη της. Αντιλαμβανόμαστε δηλαδή οτι ο θυμός είναι ένα υγιές συναίσθημα που καταλήγει στην υγιή επιθετικότητα

Οι γονείς μπορούν να αρχίσουν με απλούς καθημερινούς τρόπους να χτίζουν τις βασικές ικανότητες του παιδιού που οδηγούν σε μια σταθερή εσωτερικευμένη αίσθηση ασφάλειας και να αρχίσει έτσι να πλάθεται και η ικανότητα του για ενσυναίσθηση. Πώς όμως μπορούμε να κάνουμε τα μικρά παιδιά να αισθάνονται περισσότερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση;

Αφήνουμε το παιδί να μας καθοδηγήσει

Ένας γονιός όταν παίζει με το παιδί του είναι καλό να βρίσκεται στο επίπεδο του και μπορεί κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού να αφήνει κάποιες φορές το παιδί να είναι εκείνο αρχηγός. Ο γονιός μπορεί απλά να ακολουθεί. Ο κόσμος ενός μικρού παιδιού είναι κυρίως στο πάτωμα όπου αισθάνεται μεγαλύτερη άνεση, εκεί δηλαδή όπου είναι τα αγαπημένα του αντικείμενα και παιχνίδια. Όταν κατεβαίνετε στο επίπεδο του παιδιού του δημιουργείτε μια αίσθηση ισότητας που το ενθαρρύνει να αλληλεπιδράσει μαζί σας και να πάρει πρωτοβουλία. Ένα παιχνίδι για να ενδυναμώσουμε το παιδί είναι να προσποιηθούμε π.χ οτι είμαστε ένα αστείο τέρας και οτι το κυνηγάμε αλλά να κάνουμε οτι πέφτουμε και οτι καταφέρνει το παιδί να μας νικήσει με την κάθε του κίνηση.

Μην “σώζετε” διαρκώς το παιδί

Καταλαβαίνω οτι πολλοί γονείς δεν θέλουν να βλέπουν τα παιδιά τους να απογοητεύονται ή να αποθαρρύνονται ή να κάνουν λάθη. Με το να πιέζετε όμως καταστάσεις δεν κάνετε καλό στο παιδί, καλό είναι να ξέρει το παιδί οτι έχει την άδεια σας να αποτύχει και οτι είναι φυσιολογικό να νιώθει λύπη, άγχος και θυμό. Με το να διώχνετε εσείς τα εμπόδια από τα παιδιά σας δεν τα αφήνετε να μάθουν από τα λάθη τους, ούτε με το να ασκείτε διαρκώς κριτική σε ό,τι κάνουν. Ακόμα και το να δούνε εσάς να κάνετε κάποιο λάθος και πώς το αντιμετωπίζετε είναι θετικό.

Αφήστε το παιδί να παίρνει αποφάσεις

Τα παιδιά μαθαίνουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους μέσα από τις επιλογές που κάνουν. Χρειάζεται όμως να είμαστε προσεκτικοί καθώς αν δώσουμε υπερβολικό έλεγχο στο παιδί θα του δημιουργήσουμε ανασφάλεια. Το να μπορεί να διαλέξει ανάμεσα από 2-3 επιλογές όμως μπορεί να φανεί βοηθητικό.

Ενθαρρύνουμε και επαινούμε αλλά με μέτρο

Όταν ένα παιδί αισθάνεται απογοήτευση χρειάζεται τον γονιό του να το κάνει να νιώσει αισιοδοξία. Καμιά φορά όμως από την αγωνία μας να γίνει το παιδί γρήγορα καλά ξεχνάμε να συζητήσουμε για ό,τι έγινε και να ψάζουμε μαζί με το παιδί τρόπους για να πετύχει τους στόχους του. Δεν χρειάζεται να λέμε στο παιδί συνέχεια οτι είναι το καλύτερο σε όλα. Εαν δεν τα πάει ιδιαίτερα καλά κάπου μπορούμε να το βοηθήσουμε να σκεφτεί πώς θα βελτιωθεί. Επίσης βοηθάει να επιβραβεύουμε τα βήματα που κάνει το παιδί για να φτάσει κάπου και όχι απαραίτητα το τελικό βήμα που οδηγεί στην επιτυχία.

Αποδεχτείτε τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του παιδιού

Δεν είναι απαραίτητο οτι τα ενδιαφέροντα γονέα-παιδιού θα πρέπει να συμβαδίζουν. Αν ανακαλύψετε οτι το παιδί σας έχει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφήστε το να το εξερευνήσει και ας είναι διαφορετικό από όσα κάνουν τα άλλα παιδιά

Ενισχύστε τις δεξιότητες του παιδιού να “λύνει προβλήματα”

Ένα παιδί νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν ξέρει πώς να διεκδικεί. Ακόμη, τα παιδιά χρειάζεται να εξασκηθούν στον τρόπο με τον οποίο λύνουν προβλήματα. Αν για παράδειγμα σας μιλήσει το παιδί για κάτι που το προβληματίζει αντί να του δώσετε εσείες την λύση βοηθήστε το να φτάσει μόνο του στην επίλυση του προβλήματος.

Ζητήστε την βοήθεια του

Όταν ζητάτε την βοήθεια του παιδιού ακόμα και για μικροπράγματα του δείχνετε οτι του έχετε εμπιστοσύνη και αυτόματα ενισχύετε την αυτοπεποίθηση του.

Βοηθήστε το παιδί να μην φοβάται να αποτύχει

Καλό είναι ακόμα και αν χάσει το παιδί π.χ σε έναν αγώνα να μιλήσετε για αυτή την εμπειρία. Να το βοηθήσετε να ανακαλύψει τί έμαθε για τον εαυτό του, εαν έβαλε τα δυνατά του ή αν ήταν πρόθυμο να ρισκαρει. Χρησιμοποιήστε την αποτυχία του ως κίνητρο για μελλοντική επιτυχία. Ακόμη, το αν χάσει σε έναν αγώνα δεν πρέπει να κρίνεται ως αποτυχία όταν το παιδί βάζει τα δυνατά του και τα πάει καλύτερα από κάθε άλλη φορά. Μπορεί στο συγκεκριμένο παράδειγμα να χάνει αλλά παραμένει νικητής σε προσωπικό επίπεδο. Καλό είναι μάλιστα να καταλάβει το παιδί οτι δεν κρίνεται η συνολική του αξία ως άνθρωπος από την απόδοση του είτε στο σχολείο είτε στα αθλήματα κλπ. Να αποφεύγετε να κάνετε το παιδί να αισθάνεται οτι πρέπει να είναι καλό σε όλα για να είναι αγαπητό.

Συναισθηματική έκφραση

Βοηθήστε το παιδί να εκφραστεί συναισθηματικά και να διαχειριστεί όλα αυτα τα μεγάλα συναισθήματα που το κατακλύζουν. Είναι σημαντικό να ξέρει οτι είναι φυσιολογικό να αισθάνεται κανείς απογοήτευση και οτι μπορεί να βρει τρόπους να την ξεπεράσει.

H Κρίστη Πόππη είναι παιδοψυχολόγος και υποψήφια Διδάκτωρ.

Διατηρεί το προσωπικό της γραφείο στην Θεσσαλονίκη και συντονίζει τις διαδραστικές ομάδες γονέων «Parents’ Talks»

www.kristipoppi.com