Πώς θα νικήσω τις τύψεις που νιώθω ως μητέρα;

22/03/2016

γράφει η Κρίστη Πόππη

Υποψήφια Διδάκτωρ

Παιδοψυχολόγος

www.kristipoppi.com

Οι τύψεις που έχει ένας γονιός από την αρχή του γονεϊκού του ρόλου είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο. Οι περισσότερες μαμάδες για παράδειγμα, νιώθουν οτι δεν κάνουν αρκετά κι έτσι καταλήγουν το βράδυ να τις κυνηγάνε οι ερινύες. Το να είσαι μαμά είναι πολύ δύσκολο και όχι μόνο λόγω των ξενυχτιών και της κούρασης που προκύπτει όταν αποκτάς ένα παιδί. Ίσως όμως την πρώτη φορά που γίνεσαι μαμά το πιο δύσκολο είναι η μετάβαση από μια γυναίκα που είχε μόνο την ευθύνη του εαυτού της σε μια μαμά που έχει την τεράστια ευθύνη να φροντίσει ένα μικροσκοπικό πλασματάκι.

Ο Winnicott, ένας Βρετανός παιδίατρος, ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, εισήγαγε τον όρο «αρκετά καλή μητέρα» (good enough mother) πριν από 60 χρόνια περίπου και εννοούσε οτι μια «αρκετά καλή μητέρα» είναι καλύτερη από μια τέλεια μητέρα. Μια αρκετά καλή μητέρα αρχικά αφήνει το παιδί της να «προσκολληθεί» πάνω της όσο χρειάζεται και του προσφέρει μια ασφαλή βάση για να ανακαλύψει τον κόσμο. Καθώς το παιδί μεγαλώνει αφήνει σιγά σιγά την μαμά και αποκτά την ανεξαρτησία που το έχει βοηθήσει η ίδια να νιώσει. Ο ρόλος μιας αρκετά «καλής μητέρας» σε αυτό το στάδιο είναι να αφήσει το παιδί της ελεύθερο. Με το να μην προσπαθεί συνέχεια να είναι τέλεια μια αρκετά καλή μαμά μέσα από τα λάθη της και τις προκλήσεις δημιουργεί ένα συναισθηματικά υγιές παιδί και καταφέρνει να θεωρείται αρκετή για το παιδί της.

Για πολλές μαμάδες ένα από τα πιο δύσκολα στάδια είναι εκείνο όταν έρχεται η στιγμή να πάνε στη δουλειά. Άλλες πάλι επιλέγουν να τη σταματήσουν και να μείνουν με το παιδί τους. Κάποιες θεωρούν οτι θα είναι καλύτερες μαμάδες εαν επιστρέψουν στη δουλειά γιατί θα διατηρήσουν το μυαλό τους σε εγρήγορση και ο χρόνος μακριά από το μωρό τους θα τους δώσει περισσότερη ενέργεια και ενθουσιασμό στο τελείωμα της ημέρας τους. Άλλες πάλι δεν έχουν άλλη επιλογή λόγω οικονομικών δυσκολιών και πρέπει να επιστρέψουν στη δουλειά. Ένα είναι το σίγουρο πάντως πως οτι και να επιλέξεις θα νιώθεις τύψεις. Μπορεί να ζηλεύεις τις μαμάδες που έχουν κάνει την αντίθετη επιλογή από τη δική σου και υπάρχουν μέρες που ελπίζεις να είχες επιλέξει το αντίθετο από οτι επέλεξες να κάνεις. Έτσι καταλαβαίνουμε οτι είναι πολύ δύσκολο να βρείς μια ισορροπία όταν είσαι νέα μαμά και χρειάζεται υπομονή και δύναμη.

ergazomeni

Μια μαμά που ξεκινάει τη δουλειά ή που δουλεύει άτακτα ωράρια και αισθάνεται οτι πρέπει να χωριστεί σε χίλια κομμάτια για να ανταποκριθεί σε όλα καλό είναι να αναγνωρίσει όσα αισθάνεται, να γράψει γι’αυτά, να μιλήσει σε κάποιον, να κλάψει αν το έχει ανάγκη, ό,τι χρειαστεί για να μην κλειδώσει μέσα της όλα αυτά τα συναισθήματα που την επιβαρύνουν. Ειδικά οι μαμάδες φημίζονται για τις ενοχές που αισθάνονται. Οι ενοχές των γονιών βέβαια μπορεί να συνοδεύονται και από θυμό, λύπη και ανησυχία. Πολλές φορές εμφανίζονται ξαφνικά το βράδυ (τί έκανα; τί δεν έκανα; τί έχασα; είμαι αρκετά καλός γονιός;) ή και το πρωί μόλις ξυπνήσουμε, συνήθως πρωταγωνιστούν στο μυαλό μας όταν υπάρχει γύρω ησυχία και συχνά μας μπερδεύουν. Κάποιες έρευνες βέβαια δείχνουν οτι η ενοχή βασίζεται στην ικανότητα να αισθάνεσαι τον πόνο του άλλου και την επιθυμία να διατηρείς υγιείς σχέσεις με το σύνολο, που σημαίνει οτι έχει και μια θετική χροιά αυτό το συναίσθημα. Καμιά φορά οι τύψεις μπορεί να λειτουργήσουν ως ένας εσωτερικευμένος συναγερμός και να μας αφυπνίσουν σχετικά με τη σχέση μας με το παιδί ή να μας κάνουν να σκεφτούμε τί μπορούμε να αλλάξουμε. Μπορούμε δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε τις ενοχές ως κίνητρο για να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Όταν όμως δεν μπορούμε να αλλάξουμε μια κατάσταση δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τις ενοχές για να τιμωρήσουμε τον εαυτό μας ούτε όμως να χρησιμοποιούμε το συγκεκριμένο συναίσθημα για να εφυσηχαζόμαστε οτι κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε κι έτσι να νιώθουμε καλοί γονείς.

Τί μπορεί να κάνει όμως μια μαμά για να νιώσει καλύτερα; Αρχικά ρωτήστε τον εαυτό σας αν πράγματι έχετε μετανιώσει για κάτι ή αν σας έχει κάνει κάποιος άλλος να αισθάνεστε έτσι, αν ας πούμε σας επηρέασαν τα λόγια της φίλης σας που παινεύεται γαι τον χρόνο που περνάει με τα παιδιά της. Αυτό που μπορεί να κάνει μια μαμά για να αναδομήσει τη σχέση με το παιδί της είναι να ανταποκρίνεται περισσότερο στις συναισθηματικές του ανάγκες, το οποίο σημαίνει οτι θα χρειαστεί να αφήσει το παιδί και να κλάψει και να γκρινιάξει και να μιλήσει για όλα αυτά τα μεγάλα συναισθήματα που αισθάνεται. Όταν για παράδειγμα, προς το τέλος της ημέρας με το παραμικρό μπορεί το παιδί να αρχίσει να κλαίει σημαίνει οτι έχει μαζέψει πολλά συναισθήματα μέσα στην μέρα και έχει ανάγκη να σας μιλήσει για αυτά. Καλό είναι λοιπόν να είστε κοντά στο παιδί και να δείχνετε πρόθυμη να τα ακούσετε.

Για να μιλήσουμε και πιο πρακτικά.. ένας καλός προγραμματισμός και κάποιες καθημερινές συνήθειες μπορούν να απαλύνουν σε μεγάλο βαθμό τις ενοχές μιας εργαζόμενης μαμάς. Όταν θα πάρετε για παράδειγμα τα παιδιά από το σχολείο μπορείτε να εστιάσετε σε αυτά και να αφιερώσετε χρόνο να μιλήσει ο καθένας για την μέρα του. Μόλις πάτε σπίτι αν το πρώτο σας μέλημα είναι η μαγειρική μπορείτε να ενθαρρύνετε τα παιδιά να παραμείνουν κοντά σας και να τα βάλετε να κάνουν μικροδουλειές ή να απασχοληθούν με άλλες δραστηριότητες κοντά σας. Η τηλεόραση σε αυτή τη φάση δεν είναι και τόσο καλή ιδέα γιατί παγώνει τα συναισθήματα τους και όταν έρθει η στιγμή να την κλείσουν όλα τα ακατέργαστα αυτά συναισθήματα θα ξεσπάσουν. Τέλος, καλό είναι να αναλογιστείτε αν παίζετε με τα παιδιά σας επειδή έχετε τύψεις που δεν περνάτε χρόνο μαζί τους ή αν πραγματικά το απολαμβάνετε. Εαν ισχύει το πρώτο θα μπορούσατε να βρείτε δραστηριότητες να κάνετε με τα παιδιά που να ευχαριστούν κι εσάς, γιατί είναι σημαντικό να διασκεδάζετε όλοι μαζί.

Τέλος, εαν νομίζετε οτι δεν κάνετε αρκετά μπορείτε σαν άσκηση στο σπίτι να καταγράψετε μια απλή ημέρα σας και να γράψετε όλα όσα κάνετε. ΌΛΑ όμως! Ακόμη και το χρόνο που ξοδεύετε να σκέφτεστε την οικόγενεια σας και το τί κάνετε λάθος και τί σωστά. Ίσως έτσι να καταλάβετε πόσα πραγματικά κάνετε και να συμφιλιωθείτε με τον εαυτό σας.

H Κρίστη Πόππη είναι παιδοψυχολόγος και υποψήφια Διδάκτωρ.